Vì sao Bhutan không thiết lập quan hệ ngoại giao với Trung Quốc

Bhutan là Vương quốc nhỏ bé, không giáp biển ở Nam Á với dân số chỉ khoảng 750.000 người, nằm trong dãy Himalaya giữa Ấn Độ và Trung Quốc, tuy chung đường biên giới với Trung Quốc nhưng Bhutan - quốc gia hạnh phúc nhất thế giới lại không thiết lập quan hệ ngoại giao với Trung Quốc.

Chắc hẳn nhiều du khách khi du lịch Bhutan sẽ bất ngờ khi biết thông tin này, vì 2 quốc gia này có đường lãnh thổ liền kề nhau. 

Với 70% dân số ở đây theo đạo Phật, tôn giáo này đã đi sâu vào cuộc sống thường ngày của người dân, thậm chí nó còn nằm trong cả tiềm thức và những nhu cầu cơ bản trong cuộc sống hằng ngày của họ. 

Bhutan vốn không coi trọng tổng sản phẩm quốc gia, mặc dù GDP chỉ đạt ít hơn 2 tỉ USD nhưng Bhutan đều miễn phí giáo dục và các dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho người dân và nhấn mạnh vào chỉ tiêu hạnh phúc quốc dân cũng như chú trọng bảo hộ sinh thái và văn hóa. Bên cạnh đó, đất nước này cũng hết sức chú trọng đến vấn đề môi trường và biến đổi khí hậu. Ngành du lịch Bhutan chính là một trong những nguồn thu ngoại hối mạnh nhất của Đất nước rồng sấm, lượng khách du lịch hiện nay đã tăng đến 100.000 mỗi năm thay vì 5.000 như lúc bắt đầu mở cửa.

Bhutan cũng được mệnh danh là quốc gia hạnh phúc nhất thế giới. Một cuộc khảo sát năm 2005 đã chỉ ra 45% người dân Bhutan cho rằng họ rất hạnh phúc, 52% cảm thấy hạnh phúc và chỉ có 3% chưa hài lòng về cuộc sống của mình. Bhutan là một trong 10 nước đứng đầu thế giới về mức độ thỏa mãn của người dân và là nước duy nhất trong nhóm này có mức thu nhập tính theo đầu người chỉ hơn 1.800 USD. Người dân nơi đây luôn trân trọng cuộc sống và lạc quan, những điều này đã ảnh hưởng rất nhiều đến du khách khi du lịch Bhutan. 

Mặc dù vậy, từ lúc gia nhập Liên Hiệp Quốc năm 1971, Bhutan luôn có ác cảm về quan hệ ngoại giao với nước ngoài dưới bất kỳ hình thức nào. Vương quốc này không có quan hệ ngoại giao với bất cứ quốc gia nào trong Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc. Trên thế giới, chỉ Ấn Độ và Bangladesh có đại sứ quán tại thủ đô Thimphu của Bhutan. Vương quốc này tự tách biệt mình đến nỗi năm 2007 vẫn chưa lập được chính sách ngoại giao riêng, phải nhờ Ấn Độ lập hộ.

Tuy vậy, gần đây vương quốc Phật giáo Bhutan này đã thiết lập quan hệ ngoại giao với một số quốc gia Nam Á (Nhật Bản, Hàn Quốc), Đông Nam Á (Thái Lan, Singapore, Việt Nam)... nhưng lại không hề có quan hệ ngoại giao với người láng giềng Trung Quốc. Chính nhờ việc mở cửa ngoại giao mà du lịch Bhutan được thúc đẩy mạnh mẽ. Quốc gia tách biệt với cả thế giới đã khiến du khách ngỡ ngàng bởi lối sống lạc quan, người dân thân thiện, cảnh sắc thiên nhiên phóng khoáng.

Trong khoảng thời gian gần đây, có những dấu hiệu cho thấy Trung Quốc muốn thiết lập mối quan hệ gần gũi hơn với Bhutan. Dù đã cố gắng bằng động thái lên kế hoạch xây nhánh đường sắt mới từ thủ phủ Lhasa (khu tự trị Tây Tạng) đến vùng biên giới Nepal và Bhutan. Bên cạnh đó Trung Quốc còn mời Bhutan tham gia vào dự án Ngân hàng Đầu tư cơ sở hạ tầng Châu Á (AIIB) nhưng tất cả đều bị nước này từ chối.

Trên thực tế, người Bhutan vốn đã có những e dè và nghi kỵ về Trung Quốc từ lâu. Trong quá khứ, Trung Quốc từng tranh chấp với Bhutan với lý lẽ cho rằng đất nước Phật giáo nhỏ bé này vốn thuộc về Tây Tạng nên cũng thuộc về Trung Quốc. Nước này cũng từng tuyên bố chủ quyền trên khoảng 10% lãnh thổ Bhutan và giới lãnh đạo cũng khá thiết tha trong việc đưa Bhutan vào trong phạm vi ảnh hưởng của mình.

Bởi như vậy, Bhutan được coi là gần gũi nhất với Ấn Độ vì hai nước có quan hệ từ lâu đời và có sự tương đồng rõ nét về truyền thống, văn hóa. Đó cũng là lý do Bhutan không hề muốn thiết lập quan hệ ngoại giao với Bắc Kinh dù giữa 2 nước có đường biên giới chung gần 470 km với vùng tranh chấp vào khoảng 495 km2.

Ngay sau chuyến công du nước ngoài đầu tiên của tân thủ tướng Ấn Độ - Narendra Modi đến Bhutan hồi năm 2014, thủ tướng Bhutan Tshering Tobgay đã tuyên bố nước này không cho phép Trung Quốc mở Đại sứ quán tại thủ đô Thimphu.

Vì Bhutan không thiết lập quan hệ với Trung Quốc nên hai quốc gia này cũng không có đường bay trực tiếp. Người Trung Quốc muốn du lịch Bhutan phải quá cảnh qua nước thứ ba như Thái Lan, Ấn Độ, Nepal hoặc Singapore.

Migola Travel Sưu tầm & Tổng hợp