Hành trình khám phá thành phố Memphis và Kim Tự Tháp cổ – Ai Cập

Memphis (Menphyxi) chuyển thể từ tiếng Ai Cập, là thành phố nổi tiếng được nhiều du khách biết đến trong tour Ai Cập. Men - Nofer có nghĩa là sự huy hoàng của Người (hoàng đế Pêpy) ngự trị ở đây, sang tiếng Hy Lạp cổ, rồi sang chữ La tinh. Ngày nay, thành phố nằm gần sông Nile, cách Cairo khoảng 30 kilomet về phía nam. Theo truyền thuyết, thành phố được vua Ménes (Mênexi), nhà vua ở phía nam đã thống nhất được toàn bộ Ai Cập và khoảng năm 3000 trước Công Nguyên.

Khái quát về Memphis

Đến với Thời cổ đại, Memphis chỉ là một khu đất phòng thủ kiên cố với những bức tường trắng, và sau đó đã mở rộng và thống nhất thành thủ đô của Ai Cập cổ đại. Dưới triều đại của vua Pharaon Pêpy Đệ I, thành phố này có tên là Mennoper (khoảng năm 2400 Tr.CN).

Memphis có một thời là một trung tâm tôn giáo quan trọng bật nhất của Ai Cập cổ đại. Nhưng về sau, thành phố có vai trò mới là thủ đô chính trị của Ai Cập và  nhường vai trò trung tâm tôn giáo cho Thébes, kể từ thời Trung Đế chế (khoảng năm 1785 – 2000 Tr.CN).

Tuy nhiên, Memphis vẫn tiếp tục giữ vai trò là thành phố lớn của Ai Cập Cổ đại, cho đến khi thành lập Alexandria (năm 332 – 331 Tr.CN). Sau đó, Memphis bị Alexandria thay thế dần dần và cuối cùng bị người Ả Rập phá hủy, chỉ còn là nơi khác thác đá của Cairo.

Hiện nay, khách tham gia tour Ai Cập đến với Memphis chỉ còn được thấy rất ít tàn tích của đền thờ Thần Ptah (Pita – Thần của người  Ai Cập), và tượng nằm lớn Pharaon Ramèses Đệ II. Nhưng ở quanh thành phố cổ, các khu mộ cổ Gizah (Ghida), Saqqarah (Xaquara), và một số di tích nhỏ khác như: Dahchour, Abousir, Abou, Roache... vẫn tồn tại.

Khu Gizah

Khu Gizah ngày nay đã trở thành khu ngoại ô của Cairo và là trung tâm du lịch nổi tiếng trong tour Ai Cập. Gizah vẫn thuộc quần thể di tích của Memphis, cách thị trấn Gizah khoảng 8km. Ở đây có 3 Kim tự tháp lớn xây thành hàng theo hướng Đông Bắc Tây Nam.

• Kim tự tháp lớn nhất Khéops: Khéops là Pharaon Ai Cập thứ hai (khoảng năm 2650 Tr.CN), thuộc triều đại thứ IV. Kim tự tháp thuộc 7 kỳ quan thế giới, cao 137m, đá xây thành bậc và bên ngoài có lớp phủ mài nhẵn.
• Kim tự tháp Khephren: Khephren là Pharaon Ai Cập, người kế vị của vua Khéops (khoảng năm 2620 Tr.CN), thuộc triều đại thứ IV. Nằm ở phía tây nam Kim tự tháp Khéops (có sách viết là Chéops), và cũng gần to bằng Khéops (cao 136m). có kết cấu ngoài như Kim tự tháp Khéops.
• Kim tự tháp Mykensnos: Mykensnos là Pharaon Ai Cập, người kế vị của vua Khephren (khoảng năm 2609 Tr.CN), thuộc triều đại thứ IV. Nằm ở phía tây nam Kim tự tháp Khephren, kích thước nhỏ hơn 66m.

Ngoài ra, cạnh khu Gizad  còn có tượng nhân sư, một quái vật huyền thoại của Ai Cập và Hy Lạp cổ đại. Nhân sư có thân sư tử, đầu người tượng trưng cho sự dũng mãnh và trí thông minh. Tượng nhân sư (sphinx) có chiều dài 57m, cao 20m, tạc bằng đá nguyên khối, biểu tượng Khephren (hoặc Chépphren), tượng nhân sư dùng để canh giữ phần mộ của Pharaon. Đây là tượng lớn nhất, cổ nhất được biết đến ngày nay. Du khách khi tham gia tour Ai Cập đều phải ngỡ ngàng trước công trình kỳ vĩ này. Không chỉ có giá trị khảo cổ, tâm linh, lịch sử, tượng nhân sư còn được khai thác nhiều trong các bộ phim điện ảnh nổi tiếng thế giới. 

Khu lăng mộ Saqquarah và kim tự tháp Djoser

Saqquarah là khu lăng mộ cổ của Memphis. Đây là quần thể di tích trải dài 7km, có chứa nhiều lăng tẩm trải qua nhiều thời đại, từ thời cựu đế chế (khoảng năm 2700 - 3000 Tr.CN), đến thời kỳ La Mã thế kỷ I Tr.CN.

Công trình nổi tiếng nhất nhì khác trong tour Ai Cập là Kim tự tháp Djoser (Giôxe). Djoser là Pharaon Ai Cập lập ra vào triều đại thứ III (khoảng năm 2800 Tr.CN). Kim tự tháp Djoser (cao 60m), do nhà hiền triết (kiến trúc sư) Imhotép xây dựng theo kiểu bậc thang 6 bậc và được mệnh danh là Kim tự tháp cổ nhất Ai Cập. Việc xây dựng kim tự tháp cao dần nhằm đánh dấu nơi chôn cất của Vua Pharaon Ai Cập. Quanh Kim tự tháp còn một số kiến trúc khác dùng trong việc tang lễ người chết và có biểu tượng chữ nhật bao quanh. Ngoài quần thể lăng tẩm cho Pharaon, nơi đây còn có phần mộ của đại thần thời đó.

Ở phía nam mộ của Djoser có Kim tự tháp (Ounas), thuộc triều đại thứ V nổi tiếng vì nơi đây còn các văn bản tang lễ lưu lại khắc trên đá. Xung quanh còn nhiều Kim tự tháp nhỏ xây dựng vào các triều đại IV, V, VI.

Ở phía đông bắc Kim tự tháp Djoser, nhiều nhà khảo cổ đã tìm thấy di tích Xêrapêum (ngôi mộ cổ của Thần tối cao Apis của người Ai Cập), tượng trưng bằng con bò tót được nuôi ở gần đền thờ Pota. Khi bò tót chết người ta ướp xác bò và chôn vào di tích Xêrapêum, và sẽ chọn một con khác có màu lông tương tự để thay thế.

Ngoài hai khu lăng mộ Gizah và Saqquarah, còn có Kim tự tháp ít nổi tiếng khác: Abousir (Abuxia), Dadchour (Đasua), Lisht (Lysity), ở phía bắc – nam đều thuộc phía trái sông Nile.

Song song với những công trình kiến trúc đền đài lăng tẩm, trong tour Ai Cập, du khách sẽ được khám nhiều công trình tôn giáo hàng đầu. Người Ai Cập cổ đại tin vào các vị thần đều gán cho họ một sức mạnh thần bí của thiên nhiên. Người Ai Cập thường thờ Thần Mặt Trời vì ánh sáng của thần thường tỏa khắp nơi và mang đến mùa màng tốt tươi, sự sống cho mọi người. Isis còn là thần của hôn nhân và gia đình vì theo truyền thuyết, nàng đã đi tìm chồng và nhờ phép màu ghép các mảnh xác chồng bị người em chồng ganh ghét giết và chặt 14 mảnh.

Người Ai Cập tin rằng, sau khi con chết đi linh hồn sẽ thoát khỏi xác và bất diệt. Những ai sống ngay thẳng, vô tội linh hồn sẽ được lên thiên đàng, còn ngược lại linh hồn sẽ bị đày xuống địa ngục. Chính vì thế từ Pharaon hay người giàu có, người dân thường đều tìm cách thờ thần linh và tạo ra phần mộ.

Nhắc đến Memphis không thể không kể đến đền thờ Thần lửa, kim loại Ptah và tượng khổng lồ Pharaon Ramses II, vị vua được ướp xác và phát hiện năm 1881. Xác ướp được ngày nay giữ ở bảo tàng Cairo - một điểm đến bạn không nên bỏ qua trong tour Ai Cập. 

Migola Travel Sưu tầm & Tổng hợp