Được xây dựng từ năm 532 đến năm 537 theo lệnh của hoàng đế Byzantine Justinian thuộc Đế quốc Đông La Mã. Ban đầu là một Vương cung thánh đường Chính thống giáo, sau là thánh đường Hồi giáo và nay là một viện bảo tàng. Thánh đường Hagia Sophia đã trải qua và chứng kiến những thăng trầm của lịch sử thành phố Istanbul nói riêng và đất nước Thổ Nhĩ Kỳ nói chung.
Thánh đường Hagia Sophia là một trong nhưng công trình quan trọng bật nhất trong lịch sử hơn 1000 năm của Đế quốc Đông La Mã với kiến trúc mái úp đồ sộ (đường kính 31m) theo lối kiến trúc Ottoman và cả kiến trúc Phục Hưng.
Trong tiếng Thổ Nhĩ Kỳ, Hagia Sophia được gọi là “Ayasofya” và là nơi tôn vinh Trí tuệ của Chúa. Hagia Sophia cũng được gọi là Sancta Sophia, nhưng cái tên này không có liên hệ với Thánh Sophia mà thay vào đó, tên gọi hiện tại có liên hệ với từ “Trí tuệ thần thánh”, bởi vì “Sophia” có nghĩa là ‘trí tuệ’ trong tiếng Hy Lạp.
Hagia Sophia từng là nơi thờ phượng của 3 tôn giáo khác nhau. Ban đầu là Đa thần giáo, kế tiếp là Chính thống giáo Đông phương (một nhánh của Công giáo) và khi Constantinople (tên gọi trước đây của Istanbul) bị đế quốc Ottoman xâm chiếm thì thánh đường được cải tổ thành nhà thờ Hồi giáo dưới lệnh của vua Mehmed II. Vai trò này kéo dài đến năm 1935 khi tổng thống đầu tiên của Thổ Nhĩ Kỳ - ông Mustafa Kemal Ataturk, quyết định đóng cửa nhà thờ trong vòng 4 năm và mở cửa lại dưới vai trò mới là một viện bảo tàng.
Hagia Sophia là nhà thờ lớn nhất thế giới từ thời điểm được hoàn thành cho đến khi nhà thờ Seville Trung Cổ được xây dựng ở Tây Ban Nha hoàn thành vào năm 1520. Lối kiến trúc của Thánh đường là nguồn cảm hứng cho nhà thờ Hồi Giáo Sultan Ahmed (hay còn gọi là Blue Mosque) và các công trình khác.
Mặc dù trải qua rất nhiều lần bị tàn phá bởi những trận động đất và những cuộc chiến tranh tôn giáo, chịu tác động và hòa trộn về kiến trúc, Hagia Sophia vẫn mang một vẻ đẹp của sự thống nhất và là chứng tích cho những thiên tài kiến trúc của các thời kỳ lịch sử. Nó là sản phẩm của những phát kiến quan trọng trong việc thiết kế kiến trúc chịu lực mái vòm thời đầu Byzantine và các thí nghiệm chống chịu động đất trong thời kỳ Ottoman.
Migola Travel
