Phong cảnh thơ mộng của núi rừng Tây Bắc được biết đến với những địa danh du lịch nổi tiếng như SaPa, Hà Giang, Điện Biên, Lai Châu,... với hình ảnh của ruộng bậc thang ẩn hiện trong mây mù của núi đèo hay tiếng hát, tiếng khèn vang vọng núi rừng của đồng bào dân tộc thiểu số những ngày lễ hội. Tuy nhiên ít ai biết đến một địa danh khác của núi rừng Tây Bắc cũng mang nét đẹp nên thơ, lãng mạn với bầu trời trong xanh, mặt nước bao la khiến bạn chỉ muốn thả hồn vào thiên nhiên khoáng đạt. Đó chính là thắng cảnh Thung Nai.
Cái tên Thung Nai thoạt đầu nghe chắc ai cũng liên tưởng đến nơi "thâm sơn cùng cốc" nhưng thực tế Thung Nai chỉ cách Hà Nội khoảng hơn 100 km, cách trung tâm TP.Hoà Bình chưa đến 25 km. Thung Nai là một thắng cảnh đẹp với thiên nhiên sơn thủy hữu tình bậc nhất ở lòng hồ sông Đà. Sở dĩ gọi là Thung Nai vì trước kia tại thung lũng này có rất nhiều nai sinh sống, hằng ngày, đàn nai vui đùa, gặm cỏ trên các sườn núi, triền đồi vì thế mà dần hình thành nên tên gọi Thung Nai (thung lũng nhiều nai). Ngày nay, tuy không còn nai ở đây nhưng người dân vẫn không thể quên được vẻ đẹp làm say đắm lòng người của khung cảnh thiên nhiên khi ấy.
Sau khi thủy điện Hòa Bình đi vào hoạt động, nước sông Đà ngập vào các thung lũng biến địa danh này thành một “vịnh Hạ Long” nước ngọt tuyệt đẹp, nơi cư dân sinh sống chủ yếu là người Mường và các bản Mường vẫn còn chưa bị đô thị hóa.
Khung cảnh thiên nhiên Thung Nai còn khá hoang sơ nhưng tuyệt đẹp, không khí trong lành. Đẹp nhất là cảnh trong lòng hồ. Mặt hồ rộng lớn bao quanh bởi những dãy núi với nhiều hình thù khác nhau, nước hồ xanh ngắt in bóng những đám mây trắng trên bầu trời xanh. Hàng trăm “hòn đảo” lớn nhỏ - là những quả núi, đồi bị ngập nước do ngăn dòng sông Đà làm thủy điện Hòa Bình, nhấp nhô trên mặt hồ tạo nên một Hạ Long nổi trên vùng cao Hoà Bình. Ở Thung Nai, người ta dễ dàng bắt gặp những hòn đảo nhỏ vươn mình lên mặt nước, những con suối róc rách chảy vui tai, lác đác đâu đó hình bóng nhà sàn và chiếc thuyền bé xíu, tiếng gõ mái chèo của người dân nơi đây. Vào những ngày mưa, mặt hồ trải rộng mang màu đỏ phù sa. Vào những ngày nắng, mặt hồ trong xanh in bóng núi non, mây trời. Đến với Thung Nai thì phiên chợ nổi Thác Bờ là điểm đến không thể thiếu trong hành trình. Chợ chỉ họp vào buổi sáng và tan chợ khi còn khá sớm, khoảng gần 8 giờ là chợ đã thưa người qua lại. Nhộn nhịp nhất là phiên chợ họp vào sáng chủ nhật, thu hút thuyền buôn bán từ quanh vùng tấp nập về đây.Du khách sau khi ghé qua chợ nổi sẽ đi lên bản Sông, thăm đền thờ Thác Bờ nổi tiếng linh thiêng. Đền cách cảng Bình Thanh khoảng 20 phút chèo thuyền. Tương truyền, có hai bà người Mường và người Dao đã có công lo quân lương, thuyền mảng, giúp vua Lê Thái Tổ và quân sĩ vượt hàng trăm thác ghềnh hiểm trở dẹp loạn Đèo Cát Hãn năm 1431. Khi hai bà mất, nhà vua đã cho xây đền thờ để ghi nhớ công lao của họ. Đền thờ cũ đã chìm sâu dưới hàng chục mét nước của hồ thủy điện. Đền thờ ngày nay lúc nào cũng tấp nập khách hành hương đến hành lễ, hầu đồng. Dân quanh vùng thường xuyên hương khói cầu nguyện hai bà phù hộ cho cuộc sống lênh đênh ngược xuôi trên sông Đà của họ. Cho tới nay, phong tục đó vẫn còn và nhiều du khách thập phương cũng như người dân bản xứ thường đến thắp hương, dâng lễ và cầu nguyện tại Đền.
Cách đền Bà chúa 10 phút đi thuyền, du khách đến hang động Thác Bờ, nơi được công nhận là di sản quốc gia từ năm 2008. Nếu nước dâng cao có thể đi thuyền vào tận trong hang để ngoạn cảnh. Nếu nước cạn, du khách tản bộ trong hang, đi trên những cầu khỉ làm bằng tre để khám phá vẻ đẹp của động Thác Bờ. Trong lòng hang sâu hơn 100m, với vô vàn những nhũ đá hình thù kỳ lạ, khi gõ tay vào tạo nên những âm thanh khác nhau, mà người Mường địa phương cho rằng những âm thanh ấy nghe hay như tiếng cồng chiêng của họ.
Từ đền Thác Bờ đi thuyền ngược lên phía Sơn La, du khách đến thăm hồ Ngòi Hoa hoặc thăm các bản người Mường và người Dao… Thung Nai còn nhiều điều kỳ thú để du khách đến thăm quan, khám phá và nghỉ ngơi thư giãn. Đặc biệt là nét văn hóa đặc sắc của người Mường, hay nét ẩm thực khó quên với thịt lợn Mường nướng lá mắc mật, cá sông Đà nướng, hun khói hoặc nấu chua, cùng men rượu cần lâng lâng, say nồng khiến cái se lạnh nơi vùng cao Thung Nai cũng trở nên ấm áp.
Có lẽ, Thung Nai không thích hợp với những hoạt động vui chơi gải trí rầm rộ, ồn ào, thay vào đó là những phút giây thư giãn bên gia đình, bạn bè, nhìn ngắm phong cảnh thiên nhiên kì thú. Đến Thung Nai, du khách như tìm về giữa thiên nhiên với không khí trong lành, được thưởng thức những món ăn ngon, đặc sản của núi rừng Tây Bắc. Hãy đến với Thung Nai một lần để cảm nhận những giai điệu, thanh âm nhẹ nhàng của cuộc sống, gác lại những xô bồ, bon chen ngoài kia để tâm hồn bình lặng hơn.
(Migola Travel)