Tìm hiểu thêm về nền văn minh của thủ đô Tehran – Iran

Nhắc đến Iran, điều đầu tiên hiện lên trong tôi là một xứ sở Ba Tư ngày xưa nức tiếng giàu có, và cảm nhận đầu tiên về đất nước Iran qua kính của máy bay là khung cảnh xung quanh chủ yếu là đồi núi và hoang mạc trải dài bất tận. Từ vàng nhạt, vàng xám của sa mạc cho đến màu chì, màu đen sạm của núi.

• Những nét duyên Tây Á:

Lúc máy bay bắt đầu hạ độ cao để đáp xuống phi trường Ima Khomeni, màu xanh của những cánh đồng rau dần dần hiện ra. Mái vòm lộng lẫy của cung điện kiểu Nghìn lẻ một đêm cũng hiện ra thấp thoáng.

Khoảng cách từ sân bay đi về trung tâm Tehran khoảng hơn 70 km, và du khách sẽ có thêm ba tiếng ngắm hoang mạc và đồi núi qua cửa xe. Đừng ngạc nhiên bởi Tehran, thủ đô - ốc đảo lớn nhất xứ Ba Tư gần đây liên tục bị nạn kẹt xe hoành hành.

Giao thông luôn xảy ra nạn kẹt xe vì thành phố này có đến 12 triệu dân và số lượng xe hơi là 6 triệu xe, trong đó phần lớn là xe tự sản xuất trong nước. Xe máy cũng khá phổ biến và chạy ẩu chẳng kém gì nhiều nơi ở Việt Nam. Một số nam thanh niên lạng lách, đánh võng, phụ nữ thì khăn trùm đầu, áo choàng đen kín mít ôm con ngồi phía sau.

Dù vậy, nhìn chung giao thông ở Tehran cũng tương đối hiện đại với hệ thống cầu vượt chằng chịt nối liền những con đường cao tốc phẳng lì và hệ thống xe điện ngầm hoạt động liên tục.

Càng đi sâu vào nội ô, sa mạc dần biến mất và thay vào đó là một thành phố xinh xắn với nhiều cây xanh. Kiến trúc cổ và kiến trúc mới đan xen với nhau một cách hòa hợp. Điểm đặc biệt của các tòa nhà Tehran là hầu như chỉ có xây bằng gạch chứ không hề trát vữa, quét vôi hay sơn gì hết và gạch xây thì rất dày.

Nằm ở vị trí men theo núi đồi, thành phố có những khu vực trồng toàn cây phong nhìn khá thơ mộng. Vào mùa thu, những cây phong này sẽ nhuộm vàng Tehran, làm kinh thành xứ Ba Tư đẹp như trong tranh vẽ. Tiếc là chúng tôi đến đây vào cuối tháng Ba, lúc cây cối đang xanh mướt và tuyết trên dãy núi bao quanh thành phố còn lấp lánh dưới ánh Mặt trời.

Tuy Tehran không phải là nơi có nhiều điểm tham quan du lịch nổi tiếng ở Iran nhưng những nét riêng của của thành phố này cũng rất thú vị và đáng được khám phá. Dù mang phong cách đặc trưng của một đô thị vùng Tây Á với nhiều mái vòm thánh đường Hồi giáo, Tehran vẫn có nét cởi mở pha trộn nhờ nhà thờ Thiên Chúa, hội đường Do Thái và hỏa điện Bái Hỏa giáo (tôn giáo thờ thần lửa).

Thành phố có chỗ chật chội có chỗ xô bồ song cũng có nhiều khoảng không gian xanh duyên dáng, yên tĩnh. Tháp Azadi là một công trình để lại nhiều ấn tượng đối với du khách, tháp có ý nghĩa như khải hoàn môn nhưng mang kiến trúc hiện đại kết hợp với phong cách nghệ thuật Hồi giáo tọa lạc giữa quảng trường rộng mênh mông trồng nhiều hoa thơm cỏ lạ.

Cung điện Hoàng gia là một điểm đến bạn không nên bỏ qua. Bởi vì đa số bảo tàng ở  Tehran đều trưng bày châu báu ngọc ngà và các tác phẩm nghệ thuật, mà muốn coi châu báu và kiệt tác Iran thì có nơi nào bằng cung vua?. Ngay cánh cổng vào thôi cũng đã rất kỳ vĩ và lộng lẫy với lớp thủy tinh óng ánh rực rỡ. Các trần hình mái vòm và những cây cột đường bệ dường như được bao bọc bởi kim cương, sáng lấp lánh trong ánh sáng mặt trời. Thật ra chúng là hàng vạn những mảnh kính nhỏ. Những cạnh sắc của thủy tinh phát ra màu sắc của cầu vồng.

Đại công trình kiến trúc được UNESCO công nhận di sản văn hóa thế giới này là quần thể 17 tòa cung điện rộng mênh mông nạm đầy vàng ngọc với hàng trăm ngàn mét vuông tranh tường miêu tả lại đời sống và lịch sử xứ Ba Tư vô cùng sống động. Nghe nói vật liệu chính làm nên các bức họa tinh xảo này là đất sét trắng và vàng ròng nên nét vẽ vẫn sắc, đậm bất chấp sự bào mòn của thời gian. Những mái vòm rộng thênh thang với những khối hình lung linh như kính vạn hoa ngập tràn màu sắc, tất cả được thiết kế một cách hết sức tỉ mỉ và trau chuốt.

• Phố chợ muôn màu:

Sau Hoàng cung, một nơi cũng phô bày lượng châu báu của cải nhiều nhất ở Tây Á phải kể đến là chợ cổ Tehran (khu bazaar). và vì thế mà khái niệm đi chợ của nhiều người Tehran chắc chắn hoàn toàn khác khái niệm đi chợ của người Việt Nam.

Chợ Ba Tư được xây kiên cố như pháo đài, đường ngang ngõ dọc tựa mê cung và có ít nhất là vài ba ngàn gian hàng. Nếu ghé thăm tất cả cửa hàng mỗi nơi vài phút chắc người ta mất đến cả tuần mới đi hết chợ. Hàng hóa thì thượng vàng hạ cám. Tuy nhiên nơi thu hút du khách nhất vẫn là khu bán đá quý, đồ mỹ nghệ và đặc biệt là nơi bán thảm.

Trang sức đá quý tất nhiên là rất đẹp và vô cùng phong phú về kiểu dáng chủng loại, nhưng du khách cũng nên cẩn thận về giá. Đồ mỹ nghệ có vẻ dễ mua hơn, tranh gốm, đèn thủy tinh… nếu kiên nhẫn trả giá có thể mua được với giá chỉ bằng nửa giá ban đầu. Còn những cửa hàng bán thảm rộng mênh mông và bài trí sang trọng thì hàng hóa vô cùng đa dạng cả về mẫu mã lẫn giá trị, có sản phẩm vài trăm USA cho tới nhiều sản phẩm có giá cả triệu USD.

Thảm Ba Tư nổi tiếng đẹp và bền, những tấm dệt thủ công đều xứng đáng là tác phẩm nghệ thuật bởi không có cái thứ hai giống hệt vậy. Nhìn vào tấm thảm với đường nét sống động như thấy cả hơi thở cuộc sống của người Ba Tư ở trong đó.

• Ẩm Thực:

Không đâu khám phá ẩm thực Tehran thuận tiện như ở Bazaar. Tại đây cũng như trên đường phố có nhiều món ăn vặt cho bạn lựa chọn, thịt cừu nướng xiên là món ăn không thể bỏ qua với mùi thơm nứt mũi. Người Ba Tư thường ăn cơm, song cơm của họ đủ màu sắc vì được trộn nhiều loại hạt và trái cây sấy, lại được rưới nước cốt trái chanh tây nên có vị chua nhẹ dễ ăn. Tráng miệng, ăn vặt thì có trái cây sấy khô, các loại hạt óc chó, hạnh nhân, hồ trăn béo ngậy.

Zulbia và bamieh là hai loại bánh bột chiên tẩm nghệ tây rưới si rô hoa hồng. Nhờ được trợ giá, giá thức ăn ở Tehran thuộc hàng rẻ nhất thế giới so với thu nhập người dân. Suất cơm khá ngon mà ký túc xá bán cho sinh viên chỉ khoảng năm ngàn đồng tiền Việt. Bánh mì, cả bánh ngọt ở cửa hàng được bán theo ký chứ không bán từng cái. Có lẽ vì giá quá rẻ nên người bán không cho khách hàng túi đựng. Đa số người mua cứ ôm cả chồng bánh mì tròn, dẹp trước ngực thản nhiên đi lại trên phố.

Migola Travel Sưu tầm & Tổng hợp